Katër takimet konsultative të AMA-s, AKEP-it dhe Ministrisë së Drejtësisë me grupet e interesit kanë përfunduar, ndonëse në dispozicion të palëve të interesuara, të paktën mediave dhe OJF-ve që operojnë në këtë fushë, nuk u vu asnjëherë relacioni që argumenton dhe paraqet qëllimin dhe nevojën e këtyre dy projektligjeve.
Këtë fakt, e kanë denoncuar në qëndrimin e tyre publik edhe shtatë organizata shqiptare te mediave që i kanë kërkuar qeverisë të tërheqë këto dy drafte me argumentin se “ato bien ndesh me kushtetutën, pasi cënojnë lirinë e shprehjes dhe të drejtën e informimit”.
Pas zbardhjes së relacionit të draftligjit “Për mediat audiovizive” i cili vërtetoi akuzat publike të ekspertëve të medias se ky projektligj nuk mbështetet në asnjë studim që përkon me realitetin mediatik shqiptar, e për rrjedhojë parashikon dhe praktika e gjoba abuzive, joproporcionale në raport me mediat tradicionale, të cilat çojnë në mbylljen e pashmangshme të portaleve, MediaLook ka siguruar edhe materialin tjetër, atë “Për komunikimet elektronike”.
Në këtë dokument, që duket se do të firmoset nga Ministrja e re e Infrastrukturës, znj.Belinda Balluku dhe Ministrja e Drejtësisë, znj.Etilda Gjonaj vërehet një arsyetim, që për ironi të fatit, nuk përputhet aspak me peizazhin mediatik shqiptar.
Në pikën 3 të këtij relacioni, me titull: “Argumentimi i projektligjit lidhur me përparësitë, problematikat, efektet e pritshme”, që në fjalinë e parë theksohet se “Një sistem mediatik konsiderohet si pluralist nëse pushteti i medias nuk është i përqendruar në terma të pronësisë, strukturës ekonomike dhe influencës politike”, – një koncept në gjykimin tonë i drejtë po që shkon katërcipërisht kundër me “filozofinë” e AMA-s, agjencia publike e cila bashkë me AKEP-in do të zbatojnë dy ligjet e propozuara.
Në të njëjtën pikë, ku vihet më në pah qëllimi i vërtetë i draftligjeve antishpifje, relacioni na paraqet dhe tre arsyet se pse “në Shqipëri, është e nevojshme marrja e masave për regjistrimin e portaleve”:
a) Regjistrimi i portaleve dhe medias i shërben transparencës mbi pronarët e mediave, shmangies së konfliktit të interesave, ndikimit të pa përshtatshëm mbi median të aktorëve politik ose ekonomik, garantimin e pavarësisë së medias si dhe pluralizmit të medias.
b) Nëpërmjet regjistrimit mund të mbikëqyret nëse media është e përqendruar në duart e një apo dy-tre pronarëve, çka do të cenonte pluralitetin e medias në përmbajtje. Përqendrimi i medias në duart e pak pronarëve cenon parimin e pluralitet të medias.
c) Ka gazetarë të punësuar në portalet online, të cilët nuk kanë kontratë as mbrojtje sociale (sigurime shoqërore, shëndetësore). Është e nevojshme që punësimi i këtyre personave të jetë në përputhje me legjislacionin e punës dhe mbrojtjes sociale në fuqi, si edhe me Kartën Evropiane Sociale, edhe pse këta gazetarë punësohen nga kompani të vogla, apo persona fizikë, apo nuk kanë kontrata standarde/ me kohë të plotë.
Pra, medias online, i kërkohet decentralizim i pronësisë se portaleve, një koncept që AMA, organi që do ta zbatojë këtë draft nëse kthehet në ligj, e ka kundërshtuar dhe në Gjykatën Kushtetuese, ndërsa diskutohej heqja e paragrafit 3 të nenit 62 të ligjit nr.97/2013, “Për mediat audiovizive”, që parashikonte kufizimin e pronësisë me “jo më shumë se 40 për qind të kapitalit të përgjithshëm të shoqërisë aksionare, që zotëron një licencë kombëtare për transmetimet audiovizive”.
Sikurse shkruhet në vendimin e Gjykatës Kushtetuese, nr. 56, Date: 27.07.2016 AMA, si subjekt i interesuar në këtë proces, ka kërkuar heqjen e kufizimit të pronësisë, duke lejuar që një media kombëtare të zotërohet 100% nga një individ. Për të arsyetuar këtë qëndrim AMA ka paraqitur tre arsye kryesore:
Subjekti i interesuar, AMA, parashtroi në mënyrë të përmbledhur këto argumente:
-
Kriteri kufizues i vendosur në paragrafin 3 të nenit 62 të ligjit për mediat për përqindjen e pjesëmarrjes së aksioneve nuk është në koherencë me ndryshimet në tregun mediatik.
-
Kufizimi objekt gjykimi ka pasur si nevojë të ekzistencës garantimin e shumëllojshmërisë në tregun audio dhe audioviziv, që në fakt garantohet me një sërë mekanizmash të tjerë, si kufizimi i numrit të licencave që mund të zotërojë një subjekt tregtar, kufizimi i numrit të programeve, në varësi të llojit të licencës që disponon, për një subjekt të pajisur me licencë për transmetime numerike ose për ofrimin e shërbimit të programit audio ose audioviziv, si dhe kufizimi i përqindjes së reklamave.
-
Ky kriter kufizues mund të jetë edhe diskriminues, se për ofruesit e shërbimeve mediatike që ofrojnë shërbime audiovizive në rrjetin e internetit, nuk ka një përcaktim të tillë.
Pas shqyrtimit të çështjes Gjykata Kushtetuese e ka shfuqizuar këtë paragraf, duke lejuar monopolin mediatik ose atë që dy Ministret Gjonaj e Balluku e cilësojnë në relacionin e draftligjit “Për komunikimet elektronike”, si “media e përqendruar në duart e një apo dy-tre pronarëve”.
Nga ky parashtrim, vërehet qartë se kemi të bëjmë me një “lajthitje” ligjore e institucionale, pasi qeveria kërkon të miratojë një ligj të ri, ku në relacionin bashkëlidhur paraqet një argument të shpallur si antikushtetues nga Gjykata Kushtetuese.
“Lajthitja” merr përmasa akoma më të mëdha, kur për zbatimin e këtyre ligjeve, qeveria ngarkon një institucion si AMA që më herët ka kundërshtuar në gjykatë faktin se monopoli mediatik përbën një rrezik për pavarësinë e mediave.
Praktikisht nëse dy draftligjet, ai “Për median elektronike” dhe ai “Për komunikimet elektronike”, do të miratohen, qeveria do të detyronte AMA-n të bënte “një vetëvrasje” institucionale, pasi do të zbatonte një ligj për të cilin ajo vetë është shprehur kundër tashmë.
